Karangahan Vol. XXIII Oktubre 2011: Mga Rawitdawit ni Franco C. Sangreo

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /


Dilang Anghel:
Limang Rawitdawit ni Franco Coralde Sangreo

1.
Kurambot

Sa mga kudal ning toril
mga dagang daing paril
maa awot maagil-il
buhay mo bakong dipisil.

May gurubot na balagon
nagkakanap sa baybayon
mirindalan pupudu-on
mahahamis masiramon.

Sa sakuyang kamundu-an
dae taka malilingwan
ika sakong kaugmahan
mga dulce sa kadlagan.

071711

2.
Corangon


Sa kadikluman na hararumon
diit-diit dangan ruminambong,
gapo na rinunot kan panahon
nagturuparang garo baybayon.

S'yang duman namundag pirming dumog
sa tahaw ning kantiladong sulog,
kinugos ning mga hukol turog
ta pigsararo saindang kusog.

Nata daw ta nasa marakmakan
nakaku-a ning kapayngalu-an
na garo hale sa baraklayan,
nakata'naw ika sa sirangan?

Kan sako ining hurop-hurupon,
kung nata baga ika uyaon-
Sisay man daw dae makatunong
kung mahiling mo, gayon kang Mayon?

071611_12:09am



3.
Makapagal

Makapagal maghinunyog
kung kadaklan na marungog
baretang lapa an laog,
marhay ko pa an mabungog.

Makapagal magbisara
kung anino mo man sana
an pirmi mong kaistorya,
marhay ko pa an mapula.

Makapagal paghilingon,
ma la kadakulong harong,
an kagsadiri maha'bon,
marhay pang maging alimhon.

070811


4.
Burak

Burak
nakapiyong,
pagbuskad magayon
sa kadikit na panahon,
rakdag;
maruluyos,
pagtirinir sa kina'ban:
siring man satuya;
pagkarambong,
lapa.


03.30.1


5.

An Mamundoong Amorseco
















Uro aldaw takang naheheling may sadit na dahon,
pagmati ko igwa kang gustong taramon.
Minsan kaya dae kang girong,
ugaring paghale ko, minadukot ka sakung maong.

Dae ka man bagang dakulang agrangay,
huyop-huyop kan dagat magayon, saimo angay.
Dakul kamong magturugang sa baybay,
nata ta pigkukudot an bitis sakung pagpahayahay?

Aber daw ika ngunyan magtaram,
ta sakuyang pagbaklay nalibungan.
Pati mga paryentes mong aragirang,
barag barag na sakong paglakang.

“Maherak ka man tabi sa mamundoong awot,
dae man akong dakulang pigmawot, kundi an pagkamoot
na makabulong saimong hawak na pagalon.
Dawa dai mo oyon, maiba, madukot man gilayon.”





 Namundag sa Polangui, Albay si FRANCO CORALDE SANGREO, namuklat na para uma sa Balinad buda naging para bangus, dangan nag solterito sa Baybay, Tiwi, Albay. Sa Baybay Elementary School nag gradwar ki elementarya, naka duwang taon sana sa Virgin of Carmel High School dangan nakatapos sa Fort Bonifacio High School sa Makati. Sa tabang kan sarong tawong nagmakulog, nakatapos ki duwang taon sa AMA sa kursong Computer Programming. Ngunian, sa Fotostuff Printshoppe nagtatrabaho, sarong printing company digdi sa Quezon City mantang sa aro-aldaw na byahe nagsusurat ki rawitdawit sa laog kan dyip buda nagpaparapitik. Sa mas dakul pang rawitdawit, pumasyar sa http://rawitdawitrato.blogspot.com/

Karangahan Vol. XXII Setyembre 2011:

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /

Tingog sa Tigbi: 


Limang Rawitdawit ni Leticia Catalan

1.

Pasublia kan saimong mga balukag 

Uyagwak! Uyagwak!
Bayong sa kaba'san
Batad sa mainit
Lugom sa mauran
Anong birtud baga
Inda dai aram
"Pasubli man nguna"
Puti mong balukag
Maski anong init
Maski anong uran
Daing sirirungan
Maski anong tarom
Uya sa atubang



2.
An problema ni Tia Ita
Si Tia Ita kong may pinardong kwarta 
Ngunyan dakulaon saiyang problema
Segun kaya daa sa mga tindera
Gibuhon nang plastik sako kan harina

Aw nata man kamo ta ngaralasonon?
Nag-iisip kamo kun ano an razon?
Namamayungkuan Tiya mamunduon
Supot kan harina saiya - spesyalon

Kamong mga de klas - an saindong sarwal
Ay Victoria's Secret kamo mga sosyal
An ki Tia Ita naiibang kalson
An tatak Victorias Milling Corporation

3.
Hingaloan
Dangogdangog ko an mga sipok
Kan mga hukol sa pig-dasian
Nagpapakalma an mga ritmo
Sa mga higot tindidong daghan 

Nagkakaramang sa sakong bitis
Derecho sa iramom ka dapan 
Pampaubat ko likidong buhay
Kabaing an sedang paimbungan


4.
Dagat Nin Mga Diyamante
sima'a na ining mga kayamanan
magpadagos kita hiruon an sagwan
puntahon an tahaw tanoson an katig 
dapat ibalanse dai magtagilid

diit na oras pa pag-abot sa tahaw
toy mangalagkalag asin magsurihaw
sobrang kaogmahan panoon an daghan
gabuton an kulog ilobong sa lawod

ta kun maoyam na birikon an katig
magluwayluway na magsagwan pagilid
darang kayamanan sarong kamalig
maguli na nguna maghingalong hipid.


5.
Nagkolor pagkamoot
naghalat
an duwang bukol na rosas
kan maimbong na pisngi kan langit

dangan luway luway na nagkanap
an hoyophoyop
paibaba sa mga dayami

siring sa pagbuka kan mga burak
an gabos naulakitan
hasta 
naging kolor pagkamoot
an bilog na kina'ban



Si LETICIA CATALAN taga-Tiwi Albay.  May tolong aki asin nagtaga surat ngani madokumento an mga nasasa-isip.  Hilig man kaini an magkua nin mga retrato sa maski ano anong maheling sa atubang. Igwa siyang lulo-panurat na Taga Tiwi Albay.


Makukua an saiyang iba pang mga rawitdawit buda ritrato digdi

Karangahan Vol. XXI Agosto 2011

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /

ARLAN ALZAGA

Pangiturugan 

Antes an gabos, kaipuhan mong magsumpa
Sa ngaran kan saimong selyadong ngimot na
Tutubudan mo an sakuyang pangiturugan
Solo ako na naglalakaw sa madiklom
Na kakahuyan kan mga kahoy na tuod asin
Tunok kan mahiling ko ika na nakikikawat sa mga dahon
Asin mga burak na piglalayog kan
Mahiro na hayop kan duros na gari nagkurit
Nin ngirit sa diklom. Bako ini dapit sa
Pagkamoot, kundi sa sarong mapait na memorya
Kan sarong kasalan. Minsan ko na natungtungan an sarong
Ulalaypan hasta an lawas kaini
nagsabog asin an dugo pirit na nagdukot
sa madugi kong bitis. Dapit ini sa
Nagkirad na duros, kun papano
Ko pigpugulan an saiyang paghayop pasiring saimo
Tangarig dai mahinghing an saiyang nahiling.
Sa sakuyang pangiturugan nahiling ko liwat an ulalaypan na
Pasarisid na nagkakanap sa irarom kan
mamarang ugat  alagad kan mareparo an
sakuyang pagdangadang, bigla na nakubanan.
Nagkasala ako nin pagputik asin pinabaskog
Ini sa paagi kan pagtago
Sa irarom kan nagkagurubot na ugat nin takot
Mantang aram ko na mahihiling mo pag-abot
Kan senaryo na ini an naratak na kahoy na iyo
An sakuyang pagkanitawo. Ini pwedesir
Na pahayag kan sakuyang pagmundo
Asin pagkudot sa puso na mawot na magmanhid sa kulog
Kan satuyang istorya, kan sakuyang pangiturugan, sarong bangi, sa kakahuyan
Kan mga kahoy na tuod asin tunok, sa kakahuyan nin pagmundo.

Si ARLAN ALZAGA taga-Legazpi, fellow kan minatapos pa sanang 2011 Albay Writers Workshop.






FRANCO C. SANGREO

Kaito, Pangaturugan

Kaito,
habo ko nang maturog
kun wara ka sa pangaturugan,
habo kong magimata
ta yaon ka sa pangaturugan.

Ngonian,
muya ko nang maturog
ta ika baya sakong kadurog,
muya kong magimata
ta habambuhay kang kairiba.

08.03.11 

Si FRANCO CORALDE SANGREO, tubong Tiwi, Albay. 

Karangahan Vol. XX Hulyo 2011

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /



ADRIAN REMODO


Espiya 


Makusog, matarom, mapanas,
an lente kan saimong kamera.

Kalaban an ngaran kan gabos
na minahiro sa saimong kinaban,
kaipuhan naggad na madakop
kan liwanag na saimong dara-dara,
mayong makakadulag
sa marigmat mong mga mata,
gabos nakikilatan,
gabos ginagadan.

Morgeng surusabit sa liog,
mga embalsamadong hawak
nin mga minahiro sa kinaban,
dawa anong oras pwedeng adalan,
o dagos ng ilubong sa kawaran,

yaon sa anggulo an bendisyon
kan kaligtasan kan kagayonan
o maldisyon nin pagkapara
kun makanos an pagkagadan. 



Si Adrian Remodo sarong parasurat hali sa Naga, Camarines Sur buda paraturo sa Ateneo de Naga University.

Karangahan Vol. XIX Mayo 2010

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /

EDUARDO UY, JR.


an socialist


nagparalaag make-up.
kinurong su buhok
buda sinul-ot an sapatos
na hitaas an takon.
hiniling pa an sadiri
sa salming. pinadako
an duwang dudo.
kan napantay na,
kan tama na an sukol
ki saiyang kiray,
inapod su katabang.
hinapot kun may gumos
sa likod kan bado niyang uso.

“wara man po, ate,” sabi kan
katabang. “magayunon ka po
talaga. ikaw po an socialist
na midbid ko na pinakatunay.”



Si EDUARDO UY, JR kan Gubat, Sorsogon, an saro sa mga bagong tingog sa pagsurat sa Bikol. Pig-iipos niya an enot niyang tipon ki mga rawitdawit sa Gubatnon na BALUD SA DALAN.

Karangahan Vol. XVIII Abril 2010

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /


GEOPOET

Kulog tulak

Gurukgutok nin tulak depisilon intindihon
Minabilog ang lipot pag-atot mahayahayon
Mainom ka nin bulong daeng seguro
Kun marahay nin hidali libong sa payo.

Gurukgutok nin tulak, minahilab diretso
Minabukol sa gilid, surip bagang bato
Sa ininom na tubig maduda kang gayo
Tibaad impektado o baya may hilo.

Igwa man kulog tulak sa pangangake
Minapuros sanang hilab an babaye
Minasimangot ini bikrat an duliduli,
Hangos nin hararom sabay abre!

Aw inda tadaw baya ta arog kaini
Kapot an nguso, luwas an kustombre,
Pinagmuda si pade damay an mga kapre,
Pagluwas nin ake ginhawang puwerte!

Kulog tulak baya an sabi garo arte
Dae pigtutuyo basang minarepeke
Kun dae mo aram an siyertong diskarte
Mata mo mararom, atot mo maremate!

Karangahan Vol. XVII Marso 2010

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /

JUSAN VILLAFLOR MISOLAS


Obra



Pinorbaran kong ikurit an lawog ni Kagurangnan,
pero maski anong pirit, iba an sakuyang nahahaman.


 
An nahihimo ko, iyo an sakuyang lawog,
itum na buhok, mga matang turuhok,
baralud na ngabil na pano pagkatakot.


 
Pinorbaran kong ikurit an lawog ni Kagurangnan,
pero maski anong pirit, iba an sakuyang nahahaman.


 
An nahihimo ko iyo an sakuyang lawog,
an sakuyang dungo, pirok, kiray,talinga,
nakaduko, nagkukurahaw na dae ko taposon an obra.


02-25-10
O.S. Benedictus


JEROME MENDOZA HIPOLITO

Pagtapos


Puonan ta sa katapusan
tapuson ta sa pinuonan


Sarong halawig
na pagbaklay an buhay

Igwa kitang binabayaan
Igwa kitang ina-abtan

sa halaba
na dalan kan kinaban

Minapuli sana kita 
kun sain kita hali


*


Si Jusan buda si Jerome an duwa sa nangongorog na mga lumbod na parasurat sa Camarines ngonian na panahon. Miyembro an duwa kan Kabulig Bikol, grupo ki mga Bikolanong Parasurat.


Karangahan Vol. XVI Pebrero 2010

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /

Pebrero: Bulan kan Pagkamuot sa Arte



JAIME JESUS BORLAGDAN
Raburab kan Luyong


"Poverty of the arts!”
Richard Madrilejos, an luyong na artist

1.
Paroro an kinaban ta, Padaba. Mantang an tubig kan kinaban naglalangkaw, an pagkanitawo ta naghihibabaw. Napapakuspa ako, uru-aldaw an satong mga langang balwarte na kan mga propeta kan sagin buda mga matinis na anghel na pandok pirak. An gabos iubos an maghapon ninda sa pagbutla sa mga istasyon kan baratong kaogmahan. An TV an maogmang helang, an legal na mahabas, an manlalansing buhi kan konspirasiya kan mga hagas. Ibugtak ini sa hampang ta para lamoson kita sa hudong, badaton kita ki sagmaw buda hangaw.

Mantang pigbubuyungaw an mga librohan, piggigibong kasilyasan an mga eskwelahan, pigkakarayuan an mga institusyon, an mga galeriya, an mga silensiyong museyo, pigpupurupilsi ta an bulitas sa buto kan itom na kahon sa sala, pig-uutob ta an hiro kan lapnad na liwanag.

Subtle na maray an doom na pigkakalot ta, ta dai ta hiling an kalot. Kaitong mga panahon, an mga kamagurangan ta nagrabas sa panahon buda sinilyaban an gabos na maagihan nindang bako sinda an kagibo, linupigan buda rinaodas an gabos na bako nindang ina o tugang, kinarne su mga bako ninda kakolor, kadila o kabandera—Ngonian, gabos kita nagpapamburukod pabugsok sa hampas kan modernong panahon, mga sablok, mga mantok. Nagngangararakngak na lasngag, bangag sa mga presenteng adiksiyon. Daing pagpugol an bultok tang mga kamot sa pagraot sa sato man sanang minukna kan kita ubat pa. Mga nakabuhi sa toril kan mga sugo buda relehiyon, iramog ta sa satuyang lawas an ati kan mga hayop, isungkal ta kan satong ngislo an tinimak-timakan kan Pilato tang bitis sa ibang panahon kan satong pugol na moralidad.

An dulom kan eclipse na dai naghihiro yaon sa tangod ta ngonian. Pero an mga mata ta sa pigkukumbulsiyon sa tama kan mga maisog na ilusyon. Isangat kita sa langkaw-droga kan paglataw kan sarong nahuhungkang, na garo naglalayap an pagmati dawa natatakdag.

Ayko! Kagadanan sana an diyos na kaya tang patotoohan, tubudan, luhudan! Rarabason ta an kinaban, sarong rawog ki ayam na paslo buda namamagat mantang an hubang lawas kan kasaysayan naghihingagdan.

2.
Muya ko sanang magparataram, Padaba. Sa mga bangging arog kaining mauran. Kita sanang duwa, mantang su satong mga pag-iriba lawas na nagkaurungman kan osipunon na bintana.

Muya kong agyaton an ala-syeteng aga, na masubol na naman samuya gabos pasiring sa pamitsan kan prominenteng makina buda an mga invisible niyang mga latigo.

Dai na ako napapahibi sa uyam na nag-anab kan sakong pagmati. Ilinunad ko na an natatada kong kalag sa marabas kong pangaturugan na luwas laog sa tulong panahon, kaito, ngonian, mag-abuton. Arog sa sarong Jumper na buhing nagbabyahe sa paagi kan mga ritrato.

Nakabuhi na ako, Padaba. Hali sa labtok, kinanap ko an gamot kan paroy pasakat sa saiyang buswak. Sa sakong muklat, ako an puon na nabuhay sa pagsilo ki burabod sa huyop, ako an pisog na tuminambo sa sarong tasang gapo.

Matindog ako sa tahaw kan satong kadikloman, dara an sakong ugop-ugop, pagkamuot, orag-orag, papasilyabon ko an sakong lawas, sarong mongheng may protesta, sarong bukid ki uhot na warang manganganog, sa pagrumdom saimo.

Enero 7, 2010. Pawa, Tabaco City.

Karangahan Vol. XV Enero 2010

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /


JEROME M. HIPOLITO


An Soap Opera kan sadiri


Bibilogon an isturya
sasaru-saruon
an mga pagirumdom,
pano an kwarta
gagastuson?
Halawig an hahalaton
na katapusan,
garo si mga sarabudan
na pangiturugan.

Pakabuka pa sana ngani
kan mata insigida,
mapoon tolos
an daing tapos na isturya.



Si JEROME MENDOZA HIPOLITO kan banwaan kan Calabanga nagtapos sa Ateneo de Naga University. Nagluwas na an nagkapira niyang rawitdawit sa Burak buda Bicol Mail. Saro siya sa mga nangarana kan Premio Tomas Arejola para sa Literaturang Bikolnon kan 2008. Nagtuturo siya ngonian sa Our Lady of La Porteria Learning Center sa saiyang banwaan. Kairiba si Hipolito sa bagong sulog kan mahigos buda aktibong mga para rawitdawit sa Bikol sa ngonian.

















RICHARD MADRILEJOS



Uminagi sa kamot


Sa kamot uminagi
an siram, nagrulungsi
duminukot sa higdaan
naagahan, labahan.



Si RICHARD MADRILEJOS kan Pawa, Syudad kan Tabaco, an kagmukna kan grupong kultural na An Banwa: Kultura buda Artes kan Tabaco, kun sain siya an presenteng Pamayo. Apisar kan pagiging poeta, saro man si Madrilejos na parasurat ki dula, paraturo buda bokalista kan bandang Rash.