Karangahan Vol. II Hulyo 2008

Author: Jai Jesus Uy Borlagdan /

JAIME JESUS U. BORLAGDAN

"An Paghiling"


Kun gagamiton mo
an saimong mata
makakahiling ka

pero kun gagamiton mo
an saimong puso
kun gagamiton mo an gabos

mong kinaban
na tinago sa kamunduan
makakahiling ka

kada aga
sa gilid kan tinampo
sa mga awot
ki kadlagan
na dai pa nadudutan

dai mo ini titimakan
ta mahihiling mo
na banal an tunog
sa lambang dahon
dara pa an pandok
kan kasubangging
nagsalming na unglo

Marso 14, 2007. Pawa.

*


"Girumdom"


Muya kong maglakaw
sarong agang amay
sa tinampo M.H. del Pilar
Tabaco Albay
mantang nagtatarakdag
an dahon sa dalan.
Sa may Puericulture
sa limpoy kan akasyang suanoy
sarong gripong dai nahuhubas
mga mayumok na kudal ki
lumot
ngaran kan mga kandidato
kan mga kaito pang eleksiyon.

Tanaw an palitada
kan munisipyo
sa uruinutan

nagkakalayo kuta
sa arog kaining arik-arik
an bulaw na tampi
kan saudan
kun anion pa ini.

* * *


NOEL DORENTE

"Mayon"


dai ko man mahapros

an saimong pandok,

iluwas mo sana

padalihigon mo.
dai mo sana pagdugangan

ki saro pang kalag,

akong nakalubong nang

magmamansay

sa saimong kagayunan.
sagkod man,

kun ika madagit,

no dai nanggad na mapugolan,

ikurahaw mo...

ibatas mo an kaanggotan

sa tubig

sa dagat

sa kaparusan,

ta no-ako kaan an makinabang,

gigibuhon ko an ladawan

na magbabalaog ki hadok,

magdadanay man giraray

an marhay mong dangog,

sagkod sa mga suksok na dai pa naaabot.
no-ika man tumurog na,

magpahingalo

mabalos.
liwat yaon an mahayahay na hinangos.
sa otro no-lumuha ka

no-humaya gibuhon mo,

iyo sana an maka-uraw sa gabos

an magpamati kang dai kana mahihiling otro.
giraray maglugo-lugo ka na no-mag-alintuto dai ka

sana mapinaw

sa paghiling ko.

* * *


FREDERICK LIM


"Paaram"


Pinakaon ko sa sulo

An litrato tang duwa

Tibaad…

Kaipuhan mo an init

Pag-abot mo sa Amerika.



"Rosal"

Para kay Lynneth Francisco

Rosal, dai ta malilikayan,

An oras maabot,

Satuyang hamot mapaaram,

Tibaad ako maugmang mahampang sa pagka-alang

Kun ako mananatiling birhen

Sa duot nin mga mahihirong
kalibangbang

Na taod-taod

Sa manlainlain na burak
nagtutugdon.

* * *
RICHARD MADRILEJOS


"Natad kan pagtiwala sa pagkamuot"




Mga Tawo kan Drama

Isko – para bulang, 29

Perling – agom ni Isko, para ataman kan mga masitas sa natad ni Mr. Gonzales 28

Badong – barkadahon ni Isko, 29

Mr. Gonzales – dating kababata na Isko, 29



Oras buda Lugar
Puede kaito; puede man ngonian

An Drama
Enot na Eksena
Domingo. Alas Siete nin Aga. Si Badong buda si Isko tigbubulang an manok ninda para sa tupada tadtaod na udto. Turutadtaod maluwas si Perla, dagit.

Perling: (May darang sigid) Hoy, Isko! Lintian ka. Dai ka pa ngani naglilimugmog, domingo nin pagkaaga aga, manok na naman an tighahapihap mo!
Badong: Uragon ka talaga, Padi. Dapat pano hapihapun mo ngona an agom mo bago an manok.
Isko: Pabayai sana an. An importante mangana kita sa hubod tadtaod na tupada. O ano, maiba ka?
Badong: Aw siempro iyo.
Perling: Ano baya, Isko, dai ka mauli. Dai ka lamang makaisip magsimba?
Isko: Si Perl, man.
Perling: Dai mo ako pag Perl Perl dyan, ha!
Badong: Kasuarin pa naging Perl an Perling?
Isko: Pumundo ka dyan, Padi. (Kay Perling) Ika na sana an magsimba. Ipangadie mo na sana an manok ko na mangana sa hubod ta nganing mabakal ta ka ki bagong bado buda sandal.
Badong: Hoy! Dai mo ngani natutukalan an girise mo ng short, an bado ko pa daw na binakal ko pa kan daraga ako… Hala uli. Pag tiak ta nganing makasubong na ako ta maasikaso pa ako kan natad ni Mr. Gonzales… Dai ka talaga mauli!
Malaog si Mr. Gonzales.
Mr. Gonzales: Maray na aga, saindo.
Perling: (Tigpakaray an sadiri) Maray na aga man tabi, saimo Mr. Gonzales. Pasensiya na tabi kun dae ako naamay ngonian sa indo para mag asikaso kan natad mo. Huni panong agom ko na ini!
Mr. Gonzales: Dai ka na maghadit tabi, Perling. Kaya ngani ako nagdigdi nganing itaram ko sa imo na sa aga ka na sana mag asikaso kan natad ko… Aram ko na kaipuhan nindo ni Isko an kuwarta, dai kamo mamroblema ta susuwelduhan ta ka maski dae ka mag pakaray ngonian.
Perling: (Sa pagkabigla kinaputan ni Perling si Mr. Gonzales sa braso) Iyo, Dios mabalos sa imo, Mr. Gonzales.
Mr. Gonzales: Bako lang iyan. Gusto takang imbitaran kamo ni Isko, ika man Badong ngonian na mismo na aga, duman na kamo magpamahaw sa harong…
Perling: (Sa sobrang ogma, duminukoton si Perling kay Mr. Gonzales) Dios mabalos tabi, Mr. Gonzales… Pasensiya na tabi. Dai ko na kontrolan su sadiri ko sa kaogmahan.
Isko: Nata tabi eto, Mr. Gonzales.
Mr. Gonzales: … Pasasalamat ko lamang sa mga pag taraning ko. Kamo man sana talaga digdi sa barangay ta an medyo close ako. Aram man sana nindo na ako man sana an nag iistar sa harong mi ta an mga parents ko yaon sa estates. Paghale nanggad ninda winalat sako an harong buda tinugon na maray na asikasuhon ko an natad ninda. Aram nindo na dai akong aram sa mga tinanom kaya kinua ko si Perling na mag asikaso kaini. Agriculture graduate siya, bako? Grabe pasasalamat ko sa iya ta magayon buda mabuskad an samong natad… Ining pag imbitar ko pasasalamat kay Perling por dahil sa kagayonan kan natad ko buwenas man ako sa sakuyang buhay … Pano kaya, nakapasar ako sa board exam. Lisensyado na akong Attorney.
Badong: Congrats, Mr. Gonzales! Nadangog nindo eto, Attorney na si Mr. Gonzales. Attorney Miguel Gonzales. Niya, Attorney maduman na kita sa harong nindo?
Perling: (Nirapas si Badong kan sigid) Daing modo! Salamat sa mahal na Dios ta nakapasar ka na Miguel ay Mr. Gonzales palan ay bako palan Atty. Gonzales.
Mr. Gonzales: Kamo daw. Haloy ko nang tigsasabi saindo na Miguel na sana i apod nindo sako. Hanggan ngonian dai ko nalilingwan na magkakarawat kita kan sadit pa.
Badong: Daing problema, Migz. Ok lang na Migz apod ko sa imo?
Mr. Gonzales: Ok lang. Mare na kamo.
Perling: Salamatunon talaga Mr… Migz. Sa agang aga asikasuhon kong maray an natad mo nganing mapaaga an pagburak niya.
Isko: Sige, masunod na sana ako. Igakod ko ngona ining manok ko sa laog.
Badong: Bahala ka, Padi. Enotan ta ka sa pagkaon.
Mr. Gonzales: Dai kamo mamroblema. Dakol eto na pinahanda ko sa katabang mi para sa satuya gabos. Mare na. Sunod ka na sana tabi, Isko.
Maluwas si Badong, Perling buda Mr. Gonzales. Mawawalat si Isko. Nag isip isip nin diit na segundo tapos nagluwas pasiring sa harong kaiba su manok niya.

Ikaduwang Eksena
Domingo man giraray. Mga alas siete o otso nin banggi. Sa may inuman. Nag iinom si Isko. Malaog si Badong.
Badong: Padi, ano ta gare grabe an problema mo bakong gana kita sa tupada kasubago.
Isko: Iyo ngani, Padi gana kita sa purok. Pungal daog ako sa pusta.
Badong: Dipungal, nagtaya ka sa kalaban? ... Lamadang!... Iyan an tigsasabi ko na sa imo, Padi na an pag bulang gare man sana buhay an. Gare sa mag – agom. Ika buda an manok mo dapat gare ika buda si Perling.
Isko: Hamag ka! Si agom palan manok na ngonian. (Maulok an duwa)
Badong: Aram ko, Padi nasasabutan mo ako.
Isko: Iyo nasasabutan ta ka. Pirang beses mo na an tig ngangaspak sako lalo na pag na bubuyong ka.
Badong: Dai man ako, Padi nabubuyong –
Isko: - nakainom sana! (Maulok buda maapiran an duwa) Pirme ka man baga.
Badong: Seryoso na ngani, Padi. Dapat may tiwala ka sa manok mo arog sa agom mo, bakon grabe an tiwala mo sa iya kaya pira na kamong taon ngonian. Kamo man baga giraray.
Isko: Punduhi daw ako dyan kan pang agoman na istorya mo ta dai ka man ki agom. Madangog ako sa tawong may agom na… Nata palan dai ka pang agom ngonian? Oras de peligro na, Padi. Ma lampas na kita sa kalendaryo.
Badong: Iyo ngani. Pihikan pano ako, Padi.
Isko: Pihikan kan angog mo!... Sisay eto su, kan sarong bulan na tig sisine mo. Maorag baga eto. Si … Kris …
Badong: Kristita. Dai naman eto, Padi.
Isko: Uragon ka talaga, Padi. Pakatapos kan gabos, tigdadae mo sana ngonian.
Badong: Bako ako, arog sa imo, Padi.
Isko: Inda ka daw! Ako an may agom. Saro sana an agom ko. Dai nang iba. Ika, bulan bulan iba iba an ilusyon mo. Ano na ngani, Padi?
Badong: Relax ka lang, Padi. Madali na.
Isko: Iyo! Sisay?
Badong: Basta… Aram mo man sana na gusto ko, maaraman kan gabos kun kami na… Pero iba ini, Padi. Talagang iyo na ini, Padi. Oras na lang siguro an tighahalat ko… Dai mo ako pa inomon palan? Puro padigdi mo ako tapos ika sana an mainom?
Isko: (Sa waiter) Padi, sarong beer digdi.
Badong: Bako na matawo digdi, Padi, ano, bakong arog kan dati? Kan dai pa ikang agom, payt an digdi ta. Pirme matawo. Minsan tig agda ta si Miguel. Dai lamang mina jamming.
Isko: Estriktuhon baga mga magurang ka ito puon na na-aksidente su tugang na babaying matua. Ano ngani pangaran ka ito?
Badong: Si Laura.
Isko: Maurag ka talaga, Padi, basta talaga magayon, payt ka sa tandaan.
Badong: Kisay pa man ma mana, bakon sa Padihon.
Isko: Parog mo.
Badong: Bakon nag ilusyon ka duman?
Isko: Gare siya dai.

Maabot su waiter para itao su beer. Ubos na tig inom ni Isko kaya nag order pa siya.
Isko: Saro pa, Pading beer. (Sa may waiter)

Limang segundo na daing taraman.
Ikatulong Eksena
Badong: Mababawi mo man sana ito sa masunod na semana, Padi. Magtubod ka sana ngani sa manok mo.
Isko: Iyo ngani an problema ko, ta sa masunod na semana pa an tupuda. Makaurag pano si Among dai pa man igibong urualdaw. Bakon dati urualdaw an bulang. Anong nangyari ngani kaan, Padi?
Badong: Maray na an sigurado kaysa desidido. May urualdaw man nganing bulang pirme man may dakop. Maray ngani ta tinugutan ni Chief si Among. Bago baga pano an hepe ta hale daang Mindanao. Pungal mahalonon na daa an lagay ngonian.
Isko: Pagol lamang…
Badong: Pira nadaog sa imo?
Isko: Diyes…
Badong: Mil? Diyes Mil? … Saen hale, Padi?
Isko: Kay Misis…
Badong: Dai ka nag paaram?
Isko: Duwang bulan niyang suweldo eto, sa pag ataman niya kan mga masitas ni Mr. Gonzales.
Badong: Migz, Padi.
Isko: Ano?
Badong: Atty. Migz.
Isko: Mr. Gonzales an gusto ko na apod sa iya. Dai na yan mabago… Aram ko kaito, Padi tig kukursunada man kaan si Perling kan nagkaklase pa kita. Nahiling ko nangad su surat.
Badong: Haluyon na eto, Padi. Iyan an tigtataram ko sa imo, Pading tiwala arog sa manok mo… Buda maray baga siya sato –
Isko: Lalo na kay Perling. Buda labot ko kun abogado na siya ngonian. Hambugon man ngani! ... Pero, nata baya siya an tighuhuronan ta?
Badong: Inda ko sa imo. Ika an sigeng pugawak dyan…
Isko: (Mainom kan beer) Aram mo, Padi, ngonian ko lang ini itataram nanaman sa imo. Padabaon ko ‘yan si Perling. Bakong aram mo eto kan diit pa ako magpagadan kan naaraman ko na susuwayan nya ako. Maski ako pakaraw karaw kay Misis habo ko siya mawara sa buhay ko… Nahiling ko pano kun saen niya tinago su kuwarta pakatapos niya magkarigos kasubago na aga. Ibabalik ko man sana pakatapos, Padi ta gusto ko ngani siyang sopresahon. Gusto ko pagkua niya kan kuwarta sa aga, doble na ito – bente mil na. Anibersaryo me baga sa aga.
Badong: Ay iyo palan. Sa aga manangad eto.
Isko: Padi, pagnaaraman ni Perling na nawawara an sinuweldo nya kan duwang bulan lintian… Habo ko siya, Padi mawara sa buhay ko. Ining pag bulang ko... Agihan ko lang ini. Matipon ako. Matipon ako para sa tinuga kong buhay kay Perling… Tapos ako, Pading Mechanical Engineering aram mo an. Pungal na board exam na an. Pirang beses na ako nag take, wara pa man giraray. Bakong nagi na sana ako mekaniko. Dakol baga akong kustomer digdi ka ito. Tig titiwalaan ninda ako, Padi, aram mo an… Di pungal na surunod sunod na bagyo digdi sato. Nawash out gabos, su harong mi, su talyer, su mga gamit ko payt may kaharabasa. Mga tawo talaga buda Dios... Minsan dai mo masabutan. Gare parehas man lang.
Badong: Padi, buyong ka na.
Isko: Bako ako buyong, Padi.
Isko buda Badong: Nakainom lang! (Maulok an duwa buda maapiran.)
Badong: Ano plano mo ngonian?
Isko: Kaya ngani yaon ka digdi. Pinainom taka nang saro. Gusto mo pa? Waiter!
Badong: Dai na, Padi. Tama na.
Isko: Himala. May kalintura ka, Padi. Nag pass ka ngonian.
Badong: Arog man talaga kaan, Padi. Minsan kaipuhan ta magbago. Minsan lang.
Isko: Hare daw ako dyan… Ano na baya? Ano na an gibuhon ta?
Badong: Mag subli ka.
Isko: Sa imo.
Badong: Patal! Aram mo man sana na dai akong kuwarta.
Isko: Kisay?
Badong: Sa may kuwarta.
Isko: Kisay ngani? Dakol na may kuwarta digdi sato pero aram ko na dai sinda mapasubli na arog kaito kalangkaw na wara sindang pabor na papagibuhon. Arog kaan ka lapa digdi sato, aram mo an. Isipa man daw, Padi!
Badong: Gabos baya arog kaan digdi sa barangay ta?
Isko: Iyo!
Badong: Sigurado ka? Minakakan ka pa sana duman…
Isko: Dai na sana! Aram ko abogado siya pero nunka ako mahagad na tabang sa iya. Hambugon! (Sabay kuspa)
Badong: Padi, huna huna mo sana an. Maboot si Atty Migz. Dati tang kababata. Narumduman mo kaito pirme kamo kaan magkaibahan. Sa badil badilan ngani kamo pirme an makasurog. Inda man daw kun nata nagbago yan ngonian. Baloon ta lang, Padi. Ibahan taka. Palumuyon mo an puso mo, Padi. Isipon mo kun tawan ka ni Migz ki dies mil baka ngani dai ka na pabayadon. Dai ka na mabayad dai pa mawawara si Perling kan buhay mo.
Isko: Inda man daw, Padi kun nata na wara su pagigin ugos mi kaan. Basta kan puruunan kan pagklase sa high school kan nag pa Manila siya, pagminauli digdi gare dai naman nakakatino. Gare nag iba na siya, Padi.
Badong: Mala dai mo man siya tig titino. Nata kami. Nagkasupogan sana kamo kaito hanggan pinalaba nindo nin maray. Pero sa hiling ko ngonian gusto niya magkaranihan giraray an buot nindo, Padi. Gusto niya magtao kun ano an mga sobra sa iya… Baloon ta lang, Padi.
Isko: Hambugon pano… Pero dai man ki mawawara… Ibahan mo ako, ha, sa aga?
Badong: Sa aga? Nata sa aga pa? Puede man sana ngonian? Narumduman mo su tinaram ko kasubago. Kay Misis mo eto na kuwarta. Dapat pagkaaga aga, mabubutbutan ni Perling su kuwarta niya doble na eto ta kun dae baka magpagadan ka na. Iyo?
Isko: Iyo na. Maduman kita. Mata pa daw eto?... Ika an magkahuron, iyo? Ano daw, Padi kun ika na lang.
Badong: Pagol lamang.
Isko: Pano banggi na, dipisil ta hanapon naman ako kaito ni Misis buda malamang naaraman na kaito na nawawara su kuwarta niya.
Badong: Iyo mananggad, Padi ano? Sige, Padi, ako an bahala. Ako na makihuron kay Migz.
Isko: Sige, Padi maduman na ako paka bayad ko digdi.
Maluwas si Badong enot. Pakabayad nagluwas naman si Isko.

Ikaapat na Eksena
Mga pirang oras makalihis sa Ikatulong Eksena. Sa harong ni Isko buda Perling. Dagitonon si Perling. Payt an hanap kan kuwarta nya. Maabot si Isko.
Isko: Perl…
Perling: Dai mo ako pag Perl Perl dyan, ha! Haen su kuwarta ko?
Isko: Su aren?
Perling: Aram kong nadangog mo ako. Kasubagong aga, yaon digdi sa wallet ko su duwang bulan kong suweldo kay Migz. Ngonian wara na. (Itatapok kay Isko su wallet na nakalikay man.)
Isko : Migz, na palan ngonian an apod mo sa abogadong eto. Para sakuya Mr. Gonzales pa man giraray siya.
Perling: Labot ko kun ano an iapod ko sa iya. Buda dai mo daw siya pag paparakalabanon ta maray ngani may natatao siya satuyang pang urualdaw ta samantalang ika –
Isko: Ano ako? Sige isuriyaw mo na madangog kan bilog na nasyon na an agom mo tambay buda para bulang!
Perling: Bulang … Tama… Ginamit mo su kuwarta ko sa pag bulang. Dai taka mapapatawad.
Isko: (Marani kay Perling.) Perl, Perl, Perl, patawadon mo ako. Patawadon mo tabi ako. Dai na ako mautro. Kinua ko ito nganing madoble ko ta gusto takang sopresahon sa aga para sa satuyang anibersaryo.
Perling: Ngonian maogmahon na ako kan ginibo mo. Iyan panong sugal mong an dai mo napupundo. Dai ka man nangangana. Pirang bises ka nang nadadaog… Habo ko na. Dai ko na kaya, Francisco. Dai ko na kaya an buhay ta. Habo ko na!
Isko: (Kukuguson si Perling.) Perl, saro pa. Saro na sanang tsansa. Ipopromisar ko na mahanap na ako ki trabaho. Dakol ako na gustong mangyari sa pamilya ta.
Perling: Pamilya. Tig apod mi ining harong na pamilya. Haen an mga aki ta. Haen an mga aki ta, Fransisco. Nata wara pa kita hanggan ngonian? Mala dai ta pa kaya magbuhay kun may aki na kita, iyo baga an pirme mong tigtataram. Ma apat na taon na kitang kasal hanggan ngonian dai ka pa ki permanenteng trabaho.
Isko: Perlita, maherak ka sako. Igwa akong plano. Sa masunod na semana, may nakahuron akong Manager sa saod. May bakante sinda.
Perling: Bakong iyo man ‘yan an tinaram mo sako kan sarong semana.
Isko: (Suriyaw na maray.) Nata dai ka sako nag dadangog?!
Perling: … habo ko na… (Makua an mga bado niya nganing ikaag sa maleta.)
Isko: Perlita, masaen ka?... Ibalik mo an mga gamit mo… Perlita, saro…
Perling: Ano? Kukulogon mo na naman ako arog ka ito. Huna mo napatawad ta ka na kan pagkulog mo sako kun buyong ka na naguuli digdi sato buda tig pipirit mo ako na makipag ano saimo… Habo ko na, Isko… Patawadon mo ako… (Balik pag impake kan mga gamit.)
Isko: Dai ka maghale, Perling. Maherak ka sako… Perling, punduhon mo an. Punduhon mo an sabi…
Bubutungon si Perling ni Isko sabay pag parasampilong ka ini hanggan nakua ni Perling na tuhudon si Isko. Sabay hale ni Perling paluwas sa harong. Nakulogan si Isko. Pirit na matindog.
Isko: Perling, masaen ka? Padaba ta ka!... Putang kulog!... Dapat makasubli si Padi nganing bumalik sako si Perling… Padaba ta ka.
Paluwas na kuta si Isko kan paglaog ni Badong.
Ikalimang Eksena
Badong: Padi, masaen eto su, Perling? Anong nangyari?
Isko: Naaraman niya, Padi… Gusto niya ng humali. Babayaan niya ako… Dai siya sako nagdadangog… Nakulog ko siya, Padi.
Badong: Saen? Ano an ginibo mo?
Isko: Tig para sapak ko siya, Padi…
Badong: Padi, babayi baga sinda. Dai man tigkukulagan an mga babayi. Gare mo man sana sinda ina.
Isko: Padi, itutuga ko na sa imo. Maraoton ako na agom pero kaito pa eto. Kaito nakukulog ka an si Perling, tigpipirit ko an. Pero, Padi ngonian dai naman. Kasubago lang. Importante siya sako, Padi, aram mo an. Padabaononon ko siya, Padi.
Nagparahibi si Isko. Si Badong tulala, gare may tig papara isip. Dai nya man nadadangog o nasasabutan an tigpaparataram ni Isko.
Isko: (Pirit tig papaalo an sadiri.) Padi, musta na su lakaw mo kay Migz? … Padi?!
Badong: Ano, Padi?
Isko: Nakasubli ka, Padi ki Attorney?
Badong: Iyo ngani an problema, Padi.
Isko: Problema?
Badong: Kaipuhan mo, Padi na pahiwason an pag iisip mo sa naaraman ko ngonian, Padi… Ipangako mo na dai ka ma react na maray digdi. Kalmado sana kita. Ipangako mo? Iyo?
Isko: Iyo!
Badong: Tukawe… Pag abot ko duman … ka Mr. Gonzales… pinalaog niya ako. Nag istoryahan kami. Kan naparong niya na nakainom ako, inimbitaran nya ako na mag inom kan estateside na inomon duman sa iya. Sa kuwarto niya ngani kami nag inom, Padi… Nabuyong, padi si Mr. Gonzales. Dai man palan sanay siya mag inom… Buyongon, Padi. Ata nagparabahog na pato… May tinuga siya, Padi. Sa sobrang kabuyongan, Padi… tinuga nya… na may relasyon sinda ni Perlita Bragais.
Isko: Sisay?
Badong: Perlita Bragais… An saimong agom. Si Perling.
Isko: Tigkakarawan mo ako, Padi. Buyong ka naman…
Badong: Tunay, Padi. Padihon taka, aram mo an. Yaon ako pagkasal nindo sa huwes. Ako an nag sumpa na magin Best Man. Dai ako saimo mautik. Narumduman mo su inisturyahan ta kasubago sa inuman. Tiwala, Padi. Ako eto.
Isko: Pano nya sinabi? Nata nya nasabi?
Badong: Buyungon ngani. Sinabi nya, Padi habang tig iimagine niya sinda daang duwa sa kama.
Isko: Hayop.
Badong: Huni pa an nabasa ko, Padi sa surat na nabutbotan ko sa drawer niya ta nangiturug na sa sobrang kabuyongan. Naka computerize… Huni an surat. (Iaabot kay Isko su surat.) May plano sinda maghale sa aga…
Isko: Sa aldaw kan anibersaryo mi.
Badong: Sa aldaw kan anibersaryo nindo.
Isko: Hayop siya! (Sabay buhat)
Badong: Masaen ka, Padi?
Isko: Bago ako mapagadan, gagadanon ko ngona sindang duwa.
Badong: Padi, palipoton mo ngona an isip mo. Kaipuhan mo ipaibabaw an rason kaysa –
Isko: Di puta! Anong rason rason an kaipuhan pa dyan. Padi, dai mo namamatean an namamatean ko. Su pinakapadaba mong babayi sa bilog na pagkatawo mo. Tinukal mo sa magurang mo, sa mga tugang buda mga manongod mo, tig kakayo sana kan iba. Puta siya! (Mahale na siya kan pinugolan siya ni Badong.)
Badong: Padi, kumalma ka.
Isko: Salvador! Habo ta kang magin parte kan pagkalakaga kan buot ko. Butasan mo ako. (Habo butasan ni Badong.)
Nagbungagan su duwa. Nakahale man giraray si Isko.
Ikaanom na Eksena
Mawawalat si Badong sa harong ni Isko. Tigmamate niya su pakapanga sa iya ni Isko. Makirikiri dangan mangirit na diit. Nagpuon siyang magpakaray kan mga bado ni Perlita. Imbes na ibalik sa kabinet, tigtipig niya ining maray pasiring sa maleta. Mantang tigigibo ini ni Badong, maray kun may “background music” na medyo klasikal. Mas magayon kun orihinal na musika an makrear. Matatapos ni Badong an gibo niya. Maogmahan siya na aray. Kukuwaon niya sa saiyang bulsa an sarong bago buda nagkikintab na relo. Isusulot niya ini. Hihilingon.
Badong: Tamang tama…
Biglang malaog si Perlita.
Perlita: Arin an tamang tama?
Badong: … an saimong pag abot.
Perlita: Sinulot mo na palan?
Badong: Siempre, basta hale sa padaba ko.
Makugos an duwa.
Perlita: Dai ako papatawadon ni Isko.
Badong: Lalo na ako…
Perlita: … Pero bako na ako maogma.
Badong: Paoogmahon taka.
Perlita: Badong.
Badong: Perlita (puede sinda maghadukan o magkugusan na maray; mas maray kun maghadukan nganing maekspresar su haloy na dai nagigibo).
Perlita: Naghahalat na su tricycle.
Badong: Maabot naman si Isko.
Perlita: Haen si Mr. Gonzales. Kaherak man siya. Nadamay ta.
Badong: Maogmahon eto ta minaabot pa sana hale sa America su mga magurang niya. Masasabutan niya eto. Maray na tawo si Atty. Gonzales.
Perlita: Iyo … Pano si Badong?...
Badong: Maabot an panahon niya … an kaogmahan niya –
Perlita: na bako sana hale sa iya –
Badong: kundi hale sa duwang nag miminuutan.
Perlita: Pero kasal kami.
Badong: Sa huwes… Sa Dios dapat nganing dai talaga puedeng pagsuwayon… Nata palan dai mo tigtaram sako na tigkukulog ka niya kaito? Sala siya duman.
Perlita: Napundo naman pano… Habo taka na na mag para isip…
Makugos an duwa.
Perlita: Dakol akong naadalan sa harong na ini.
Badong: Pasensiya ka na, Padi… An pag agom gare pag bulang minsan – dapat su manok mo may tiwala man sa imo bako lang su para bulang.
Perlita: An sakuyang mga pananom sa natad ni Mr. Gonzales, may mga tiwala sako siring kan pag tiwala ko sainda kaya sinda marambong buda magayon pag parahilingon sa hardin ni Mr. Gonzales.
Perlita: Saen palan kita maduman?
Badong: Bakong napaghuronan ta na an?
Perlita: Sige lugod … Maduman na kita?
Badong: Handa ka na palan?
Perlita: Ika, iyo na?
Badong: Mare na …
Perlita: Haen su gamit mo?
Badong: Yaon na sa waiting shade.
Maluwas su duwa na magkaakbay. Si Badong bitbit an maleta.

Ikapitong Eksena
Malaog si Isko sa harong. Naghihingal gare ayam. Nagmamadali. Tig hahanap si Perling – su gamit… Pero wara na siya.
Isko: Perlita… Perlita… Perlita… Perlita!

Maluwas siya sa harong. Mahanap ki Perlita sa kada tawong masabatan niya. Puede man siya magin bua na ki kakahanap.

Isko: Perlita?.. Nahiling mo tabi, si Perlita? Su agom ko. Padabaon ko siya. (Mahibi dangan maulok) Burak … Bulang… Manok… Tukis… Natad… Pagkamoot… Tiwala… Burak… Bulang… Kautikan!

Madalagan paluwas kan entablado.
Katapusan.


* * *